Details

Geschreven door Feike Mulder

Categorie: Grafstenen

Gepubliceerd: 18 september 2015

Hits: 2595

• Tsjerkwert
• Grafstenen,
• St petrus

Grafsteen nr: 23 Gatse Hilles Buwalda

Ao 1639 den 7 aprilis sterf de e eerbare Bauck Douwes dr huisfrouwe van Gatse Hilles Buwalda en leit alhier begraven

Ao 1649 den 15 septembris sterf den eerentphesten Gatse Hilles Buwalda en leit alhier begrave

Anno 1662 den 4 may is in den heere gerust den eerbare Jesel Hessels Ipma de huisvrou van Hille Gatses Buwalda out 25 iaer ende leit hier begraven

Anno 1697 den 15 decemb is in den heere gerust de eerbaere Marike Hilles Buwalda huisvrouw van Ian Yppes mr schoenmaker binnen Bolswart out 32 iaer en leit alhier begraven

4 personen liggen in dit graf:

1. Beintema, Baukje Douwes  gehuwd met Buwalda, Gatse Hilles(2)
2. Buwalda, Gatse Hilles gehuwd Beintema, Baukje Douwes(1) Hij was kerkvoogd te Tjerkwerd, substituutontvanger  Wonseradeel. In 1640 eigenaar en gebruiker van Stem 28 (Hemdijk 3 Buwalda State) te Tjerkwerd. Gatse kocht in 1662 huizen aan de Kerkstraat en Grote Dijlakker in Bolsward. Was in 1691 burgerhopman in Bolsward.
   
3. Iepma, Jisseltje Hessels gehuwd met Buwalda, Hille Gatses zoon van Gatse(2) en Baukje(1)
   
4. Buwalda, Marijke Hilles gehuwd met Jan Iepes meester schoenmaker in Bolsward. Zij is een kleindochter van Buwalda, Gatse Hilles(2). Dochter van Hille Gatses Iepma, Jisseltje Hessels(3). Jan Iepes hertrouwde in 1698 met Goyck Gosses Sippens.
   

Titel: Een nieuw geslacht Buwalda....
Krant: Leeuwarder Courant
Datum: 4 april 1959
Schrijver: W. Tsj. Vleer

Niemand wilde erven en zo ontstond....
Een nieuw geslacht Buwalda, alleen doordat Reijner Jans boerderij kreeg

Zie ook het testament van Gatse Hilles  en  taxatie van goederen van Gatse Hilles

In het jaar 1941 zijn aan 679 Buwalda's in Nederland een persoonsbewijs uitgerijkt, zo kunnen we nagaan bij het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag. Deze Buwalda's waren allemaal van Friese afkomst, ofschoon de meesten in "Holland" woonachtig waren. De Buwalda's zijn niet allen aan elkaar verwant, want zij behoren niet tot een stam.

Er is een familie, die de bakermat had in Burgwerd bij Bolsward en een stam uit Dokkum, die uiteindelijk ook in de omgeving van Dokkum ontsproot. Want beide stammen hebben de naam te danken aan een boerderij beoosten Tjerkwerd, in het buurtschap Jonkershuizen, die reeds eeuwenlang de naam "Bualda" droeg, d.w.z. "Buwe-woude". Dan was er nog een middeleeuwse familie Buwalda, die uitgestorven is, maar de oorzaak was van een romantische geshiedenis, welke vooraf is gegaan aan de vorming van het Burgwerder Buwaldageslacht. Hille Gatzes en zijn dochters Deze middeleeuwse familie kon als "voornaam" doorgaan. Ofschoon niet rechtstreeks adel, was zij wel verwant aan de adel. 

    Omstreeks 1500 trouwde Abbe Gerckes Bualda met Tryn Harinxma, een dochter van Agge Harinxma. Via een Gatze Abbes en een Sierck Gatzes treffen we Hille Siersks Bualda aan, die omstreeks 1580 trouwde met een Oenema dochter en de kinderen uit dat huwlijk trouwden stuk voor stuk met partners van adellijke huize, zodat men zich kan afvragen waar in die dagen de grens tussen adel en niet-adel in Friesland lag.... Een zoon daarvan, Gatze Hilles Bualda, was substituutontvanger van Wonseradeel en gehuwd met Bauck Douwes Beintema en uit dit huwelijk werd Hille Gatzes buwalda geboren in het jaar 1641. Hille Gatzes erfde van zijn vader de boerderij "Bualda-state", groot 104 p.m., volgens het stemcohier plaats 28 onder Tjerkwerd.
 Aangenomen mag worden, dat hij, behalve de boerderij, ook wel iets anders van zijn oude lui geerfd zal hebben. Maar Hille was een liefhebber van de borrel en dat zal er wel toe hebben bijgedragen, dat zijn financiele positie tijdens zijn leven er niet beter op werd. Hij trouwde omstreeks 1665 met Jesel Hessels IJpma, evenals hijzelf uit een rooms-katholieke familie. Uit dit huwelijk is een dochter Baukje geboren. Maar Hille Gatzes had ook nog een verhouding met de dienstbode Adriaantje Dirks gehad, en daaruit was een dochter Marijke geboren. 
Toen Hilles vrouw Jessel overleden was wilde Baukje niet meer bij haar vader thuis komen. De verhouding was zo slecht, dat zij noch in gesprek, noch in stukken de naam van haar vader wenste te noemen, omdat die het volgens haar zeggen met andere vrouwen hield. Zij trouwde met een protestantse student, Bernardus Collee uit Franeker. Marijke, die wel bij haar vader thuiskwam en blijkbaar zo'n beetje de plaats van moeder Jessel had ingenomen, kon haar vader niet via een rijk huwlijk uit de financiele perikelen helpen: zij zag zich gedwongen te trouwen met de Bolswarder schoenmaker Jan Ypes. 
Op zoek naar erfgenamen Toen Hille Bualda ziek werd en zijn einde voelde naderen, wilde hij een testament laten maken. Hij wilde n.l. niet dat Baukje alles zou erven. Eerst vroeg hij zijn oomzegger Sierck Ypes Bualda om erfgenaam te worden, doch die voelde er niet voor en maakte zich er mee af door te zeggen dat Baukje de enige erfgename moest zijn. Daarna werd Gerben Reiners Sippens gevraagd, een ver familielid, maar ook die was er niet voor te vinden. Tenslotte kwam hij bij de rekenmeester Reijner Jans in Burgwerd terecht, bij wie hij toch al dik in het krijt stond. Reijner voelde er wel voor en zo werd op 8 oktober 1686 bij een notaris in Bolsward het testament opgemaakt, waarbij Reijner Jans voor zeven parten, Baukje voor vier parten en Marijke voor een part erfgenaam werden van Hille Gatzes Bualda. Na het overlijden van Hille werd het testament bekend. 
Baukje was woedend en begon een proces. Ook Marijke was verre van tevreden en haar man, de schoenmaker Jan Ypes, ging als een bezetene te keer. Hij had tenminste het grootste part van de erfenis verwacht. Nog tijdens dit proces stierf de erfgenaam Reijner Jans, zodat diens vrouw Claeske Reins, de verdere verdediging moest voeren. De uitspraak was teleurstellend voor Baukje, want zij werd in het ongelijk gesteld en daarmee was Reiner Jans weduwe voor het grootste deel eigenaresse van Bualda-state. Later kocht zij nog het deel van Baukje er bij en ook Marijkes deel verhuisde naar Burgwerd. De weduwe was boerin in Burgwerd, waar haar zoon, Jan Reiners, later ook boer, ontvanger en kerkvoogd was. het was een protestante familie, die weldra opgang maakte, want een dochter trouwde met Adrianus Grons, mederechter van Wonseradeel, een onechte zoon van Willem van Velsen, burgemeester van Bolsward en Antje Arriens. Deze laatste was een dochter van Arien Buwes en Janke Jacobs, zuster van de Friese dichter Gysbert Japicx. 
De kinderen van Reijner Jans en Claaske Reins vinden we vermeld met de naam Buwalda, terwijl zij ook een wapen Buwalda voeren, dat een variant was op het oude wapen uit de familie van Hille Gatzes. Hier blijkt weer uit, dat ook in Friesland wapens vaak meer bij de naam dan bij de familie behoorden, een aspect waardoor het recht om een familiewapen te voeren geheel anders wordt..... Van de familie Hille Gatzes Bualda zijn een vier familiewapens bekend, waarvan een met een rood hart op een zilveren veld, doorboord met twee gouden naar beneden gerichte pijlen. 
De andere drie wapens laten gevarieerd de halve adelaar, een doorboord hart en twee gekruiste sleutels zien. Doch Jan Reijners Buwalda te Burgwerd, wiens wapen voorkomt op een wapenbord in de Hervormde kerk aldaar, voerde op een veld van zilver een hart van rood, doorboort met twee omhoog gerichte pijlen van goud en komende uit het hart een hoofd van goud. Dit hoofd had blijkbaar betrekking op de "nieuwe" Buwalda's. Zo ontstond een geslacht Buwalda, dat nimmer op de boerderij van die naam woonde en niet verwant was aan het oude geslacht. Maar nu weet u, dat deze familie haar oorsprong vond in een bijna middeleeuwse romantische geschiedenis.

Details

Geschreven door Feike Mulder

Categorie: Grafstenen

Gepubliceerd: 18 september 2015

Hits: 3015

• Tsjerkwert
• Grafstenen,
• St petrus

Grafsteen nr: 21 Het Homminga graf

Ao 1634 de 27 may sterf de eerbare Sioertie va Buwalda syn wyf en ley hier begraven

Ao 1651 de 8 april sterf de erentph Aucke van Homminga en leyt hier begraven

Anno 1667 den 12 mart sterft de eerbare Doetie van Homminga olt int 48 iaer ende leit alhier begraven

Anno 1678 den 10 november smorgens ontrent 3 uyren is in de heere gerust den eersaeme Sieucke Auckes Homminga out in syn 53 iaer ende leit alhier begraeve

Ao 1689 den 1 7ber is in de heere gerust de eersame Ulbe Homminga dykgraef van Imswolderhem out int 67 iaer en leit alhier begraven

Ao 1692 de 1en februaris is in de heere gerust die eerbaere Bottie Bottes Saarda de huisvrou va Ulbe Homminga olt int 64 iaer en leit alhier begraven

Anno 1706 den 20 marty is in den heere gerust den eersamen Eelingh Sjoukes Homminga out int 34 iaer ende leit alhier begraven

Op alle 4 hoekpunten staat een wapen:

 7 personen in dit graf

1. Buwalda, Sjoerdje Ulbes van gehuwd met Homminga, Auke Sjoukes van (2)
2. Homminga, Auke Sjoukes van gehuwd met Sjoerdje Ulbes van Buwalda (1)
3. Homminga, Doetje Aukes van dochter van Auke (2) en Sjoerdje (1) gehuwd met Yntema, Hessel Obbes
4. Homminga, Sjouke Aukes van  zoon van Auke (2) en Sjoerdje (1) gehuwd. 1 1658 Sietske Joosts; 2 1664 Lolkje Wopkes Buma was in 1670 eigenaar-gebruiker Homminga sate (Eemswouderlaan 7), liet daar 1664 wapensteen Homminga-Buwalda inmetselen.
5. Homminga, Ulbe Aukes van  gehuwd met  Saarda, Botje Botes (6) dijkgraaf van Imswolderhem, in 1670 gebruiker-mede-eigenaar stem 27, was in 1689 betrokken bij confict over pastoorbenoeming.
6. Saarda, Botje Botes  gehuwd met 1 1651 Hille Sierks Buwalda; gehuwd. 2 met 1657 Ulbe Homminga
7. Homminga, Eling Sjoukes van zoon van Sjouke(4) Lolkje Wopkes Buma

 Het is de dikste grafsteen in Friesland wel 51cm dik. Dit graf koste 25 caroli gulden, maar de koper kon het niet betalen en verkocht het. Klik hier voor de aankoop geschiedenis van dit graf over Homminga State of Eemswouderlaan 7

Details

Geschreven door Feike Mulder

Categorie: Grafstenen

Gepubliceerd: 18 september 2015

Hits: 2489

• Tsjerkwert
• Grafstenen,
• St petrus

Grafsteen nr:22 IC

Wapen met de letters I C

Details

Geschreven door Feike Mulder

Categorie: Grafstenen

Gepubliceerd: 18 september 2015

Hits: 2692

• Tsjerkwert
• Grafstenen,
• St petrus

Grafsteen nr: 20

[Ann]o 1584 de .. febrvary [sterf] de eersamen man Sy... ...ma

A[nno] 160[3/5] de 7 octobers sterf ...e erbare en doechsame Syw Anle dr Ryspens

Ano 159. de 9 febr[a]ry sterf docter Gatz ... Oenema al hier begrave

Anno 163[7] den 26 octob... gestorven den erentfeste Sijbolt Taeckles Ockema en leyt alhier begraven

[Ao 164]5 de 6 februari [st]erf de eerbare ... Hoytama ende leit ... [begraven]

Ao 1678 den 29 marty sterf den e: h: Homme Hoytema v. Ockema oudt 4. iaaren ende leit alhier begraven

Ao 1681 de 9 may sterf juffrr. Agatha van Hoitama out 25 ... ende is al hier begraven

Ao 1691 den 24 9ber sterf de e heer Taco van Ockama out 38 iaer en alhier begraven

Ao 1706 den 22 9[ber] sterf juffr. Maria de Jongh wedu van Homme van Hoitema out 70 jaar en is alhier begraven

Ao 1718 den 8 augusti sterf de e heer Sybold van Hoitama out 51 jaer en is al hier begraven

Hier liggen 10 personen begraven:

1. Oenema, Sibbele Gatses van gehuwd met  Rispens, Sieuwke Andeles (2)
2. Rispens, Sieuwke Andeles gehuwd met Oenema, Sibbele Gatses (1). Hun dochter Siu trouwde met: Homme Hoytema Van Ockema. Hun Dochter Aukje(5) was getrouwd met Siebolt Ockema(4)
   
3. Oenema, Gatse Sibbeles van overl. na 1591 (?) is misschien zoon van Sibbele en Siu Dr. Gaetse Oenema 159? ?
   
4. Ockema, Siebout Taekeles  gehuwd met Hoitema, Aukje Hommes van (5)
5. Hoitema, Aukje Hommes van gehuwd met Ockema, Siebout Taekeles (4) Aukje was een dochter van Homme Hoytema en Siu Oenema
   
6. Ockema, Homme Siebouts van  gehuwd met Jong, Maria de (9) zoon van Siebout(4) en Aukje(5)
   
7. Hoitema, Agatha van overleden: 9-5-1681 geboortejaar: 1656 (?)
   
8. Ockema, Taeke van zoon van Siebout(4) en Aukje(5)
   
9. Jong, Maria de  gehuwd met Ockema, Homme Siebouts van (6)
10. Hoitema, Siebout Hommes van zoon van Homme (6) en Maria (9)